(Nikahlı çiftlerin boşanması)

 Nikah akdiyle evlenen eşleri yüce Mevlamız üç adet manevi bağ ile birbirine bağlamıştır. Bunlara talak denilmektedir. Yüce Rabbimiz boşama tasarrufunu erkeğe vermiştir. Kadın erkeğini boşayamayacağı gibi bir yerin dışında hakim de dinen eşleri boşayamaz. O bir yerde, erkeğin cimaya mukdedir olamamasından dolayı kadının boşanmayı talep etmesidir.

Kadın boşamakta kullanılan sözler iki kısımdır:

1- Sarih: Kadına erkeği tarafından söylendiği zaman boşamaktan başka bir manası olmayan sözlerdir. Arapça da talak, Türkçe de talak ve boş sözleridir.

2- Kinaye: Kadına erkeği tarafından söylendiği zaman boşamak için söylemesi mümkün olduğu gibi başka bir düşünce ile de mümkün olan sözlerdir. Mesela sen kesiksin, haramsın, ipin boynuna, senden ayrıldım, seni ehline hibe ettim, defol git, bundan sonra anam veya bacım gibisin veya emsali sözlerdir.

 Erkek hanımını boşamakta sarih olan sözü söylediği zaman her ne niyetle olursa olsun bir talak ile hanımı boş olmuş olur. Eğer kinaye sözlerden birini hanımına söylerse adama niyeti sorulur. Eğer boşamaya niyet ettim derse boş olur. Boşamaya niyet etmedim derse boş olmaz, ancak boşamaya niyet ettiğine delalet eden bir karine (hal) olursa yine boş olur. Bir talaka niyet ederse bir, üçe niyet ederse üç, ikiye niyet ederse bir olur.

  Bir erkek düşünüp istişare edip hanımını kati olarak boşamaya karar vermeden boşama ile ilgili sözleri ağzına almamalıdır. Talakta asıl olan haram olmasıdır. Ancak ihtiyaç ve zaruret den dolayı mubah olur. Bu sebeple mecbur kalmadıkça düşünülmemelidir.

 Bir kimse başka çare bulamadığından kati olarak hanımını boşamaya karar verdiği zaman vebal altında kalıp günaha girmemek için Sünneti Rasülüllaha uygun olarak hanımını boşamalıdır. Çünkü talak (hanımını boşamak) sünnet (sünnete uygun) ve bidat olmak üzere iki kısımdır. Bir erkek hanımını aybaşı halinde boşarsa veya cinsi yakınlıkta bulunduğu temiz halinde veya bir cümlede üç talakla boşarsa veya bir temizlik halinde üç talak ile boşarsa bu boşanma bidat yani sünnete muhalif olup tahrimen mekruhtur. Bunu yapan günahkar olur. İmkan varsa ricat vacip olur.

Sünnete uygun boşanma iki kısımdır

1- Ahsen (en güzel) talak: Hanımını aybaşı (hayız) halinden temizlendikten sonra cinsi yakınlıkta bulunmaksızın bir ric’i talakla boşayıp iddeti doluncaya kadar bir daha boşamaksızın beklemektir. En güzeli budur. Çünkü bu şekilde boşanan kadın isterse başka erkekle isterse eski kocasıyla tekrar evlenebilir. Halbuki üç talakla boşansaydı boşayan kocasıyla başka bir erkekle evlenip ayrılmadıkça evlenemezdi.

2- Hasen (güzel) talak: Hanımını aybaşı halinden temizlendikten sonra cinsi yakınlıkta bulunmaksızın bir ric’i talakla boşayıp ikinci ve üçüncü aybaşı hallerinden temizlenince birer kere daha boşamaktır. Eğer hanım aybaşı olmuyorsa talakları birer ay arayla yapar. Aybaşı olmayan hanımın cinci yakınlıktan hemen sonra boşanması da bid’at olmaz. Böylece üç talak olmuş olur. Bu şekilde boşamak imamı malik hazretlerine göre bid’attır. Bu her ne kadar günah değil ise de dönüşü olmadığı için birinci kısmı tercih etmelidir.

Talak yine iki kısım olur. (Ric’i, bayin)

 Sünnete uygun olan ric’i talaktır. Ric’i talak iddet dolmadan nikahı yok etmez. Binaen aleyh adam “Boşadım ama vaz geçtim evliliği devam ettirmek istiyorum” diyebilir. Yeni bir nikaha gerek kalmaz sadece mehri müeccelini vermesi lazım gelir. Bayin talak ise söylenir söylenmez nikahı yok eder. Eğer bir bayin talak ise yeni bir nikah ile evlenebilirler. Üç bayin talak ise o kadın başka bir erkekle evlenip ayrılmadıkça tekrar evlenemezler. Bir talakın ric’i olabilmesi için altı şart vardır. Bunlardan biri bulunmazsa bayin olur.

1- Talak hakikaten zifaftan (yani cinsi yakınlıktan) sonra olacak

2- Talak üç olmayacak (üç talakın ric’isi olmaz)

3- Talak, talakın bayin olmasını gerekli kılan bir sözle olmamalıdır.  

 Geride geçti sarih sözle yapılan boşama ric’i. Kinaye sözle yapılan bayin olur. Ancak kinayelerden üç tanesi ile ric’i olur. Bunlar; a) İddet bekle b) Rahmini temizle c) Sen bilirsin

4- Talak, talakı bayin yapan (Büyük, şiddetli, bayin) gibi bir sıfatla olmamalıdır. Kinaye sözler sarih söze sıfat yapılırsa yine bayin olur.

5- Talak bir şeye benzetilmemelidir. (dağ gibi)

6- Talak kadının erkeğe verdiği bir bedel (mal) karşılığı olma-malıdır.

İddet: Boşanan veya kocası vefat eden kadının ayrıldığı erkekle alakası kesilip başkası ile evlenmesi helal olması için beklemeye mecbur olduğu zamandır.

Dört çeşit iddet vardır.

1- Aybaşı olan kadınların boşandığı zaman iddeti üç aybaşı hali görmesidir.

2- Aybaşı görmeyen kadınların iddeti üç aydır.

3- İster aybaşı görsün ister görmesin kocası vefat eden kadının iddeti dört ay on gündür.

4- Hamile kadındın iddeti çocuğunu dünyaya getirinceye kadardır.

 İddet bekleyen kadın iddetini kocasının evinde bekler. Gece ve gündüz dışarı çıkmaz. Eğer ölüm iddeti bekliyorsa gündüzleri dışarı çıkar, fakat başka yerde yatıp geceleyemez.

(Kuduri S.116 ve 130 - Cevhere C.2 S.38 - İstilahat-ı fıkhıyye kamusu C.2 S.221 den 229 a kadar.)

F.A. / incemeseleler.com