Haccın vâcipleri — ki, terkine dem terettüp eden fiilleri demektir —saiy, vukufu-cemi, remyi cimar, tiraş yahut taksîr, sader tavâfı gibi şeylerdir (1). Bunlar:

1 — İhrama, mikattan girmek (2).

2 — Arafatta, vukufu gurube değin temdid etmek (3).

3 — Nahr günü, fecrinin tulûndan sonra ve güneşin doğmasından evvel Müzdelifede vukuf etmek.

4 — Remyi cimar eylemek.

5 — Kaarin yahut mütemetti kurban kesmek (4).

6 — Tıraş veya taksir etmek.

7 — Onu, dahili hareme, ve eyyamı nahre tahsis eylemek.

8 — Remyi cimari, ondan evvel yapmak.

9 — Kurban kesmeği, remyi cimar ile tıraş veya taksir arasındayapmak (5).

10 — Ziyaret tavafını, eyyamı nahrda îfa etmek.

11 — Saay etmek ve onu eşhürü hacda icra eylemek (6).

12 — Saayi, muteber bir tavaftan sonra yapmak (7).

13 — Özrü olmayana göre, saayi yürüyerek yapmak.

14 — Saaye, Safâdan başlamak (8).

15 —- Âfakî olanlar, tavafı vedaı icra etmek (9).

16 — Beyti muazzamı, her tavafta «Haceri Esvedden» başlamak.

17 — Haceri Esvedi, istikbal itibariyle sağa doğru giderek, yâni Kâbeyi, sola alarak tavaf etmek.

18 — Özrü olmayan, tavafı yürüyerek etmek (10).

19 — Tavafta temiz bulunmak (11).

20 — Tavafta, mesturül-avre olmak (12).

21 — Tavafı hatîmin gerisinden etmek.

22 — Tavafın tamamından sonra, iki rekât namaz kılmak.

23 — Ziyaret tavafının, son üç şavtını dahi yapmak.

24 — İhramın mahzuratını, terk etmek (13).

------------------

(1) Hindiyyede, Tahtâvî şerhinden naklen, yalnız bu beş, mezkûrdur.

(2) Yâni, mikatı ihramsız geçmemek.

(3) Gaye, mugayyada dahildir. Çünkü, vâcip olan, geceden dahi, bir lâhzayayetişmektir.

(4) Afakî olan huccac, misafir bulundukları için, bu kurban, udhiye değil,kıran ve temettü demidir ki, hac ve omre nüsüklerini cem'a muvaffak olduklarınateşekküren, kendilerine vaciptir. Kesemez ise, âtideki beyan veçhile, on gün oruçtutar. Müfred-bil - hac olan âfakîye, dem vacip değil, müstahaptır.

(5) Yani, evvelâ remy, sonra kesim, ondan sonra tıraş, demektir.

(6) (Eşhürü hac): Şevval, Zilkaade, zilhicceden ibaret hac aylarıdır.

(7) (Mütedün bih), muteber demektir. Tavafın itibarı — en az — dört şavtıhusule gelmekledir. Çünkü, onun muazzamı rükündür.

Eşvatın son üçü, vâciptir. Tavâfta taharet dahi, haccın vâciplertndendlr.

(8)Merveden başlar ise, ilk şavta, itibar olunmaz.

(9) Mekkede kalacaklardan, ve ziyaret tavafından sonra adet gören kadınlardan, bu tavaf sakıttır.

(10) Hastalar, sedye üzerinde dolaştırılır.

(11) Muhaşşinin ifadesine göre, vacip olan: hedesten taharettir. Hebesten taharet, sünneti müekkededir. Ekser indinde, hadisi şerifte «Beyti tavaf etmek namazdır»buyurulmuş olduğundan, onda, namazda olduğu gibi, hadesten taharet muteberdir.Şu kadar ki, taharetin, namazda itibarı farz ve tavafta vaciptir.

Onsuz dahi, cevaz fevt olmaz. (Hadesli iken tavafın, dem ile telâfisi meselesi için, cinayet babına bakınız.)

(12) Avret uzvundan rubunun ve daha ziyadesinin keşfi sebebiyle, dem vacipolur.

(13) (İhram mahzuratı), muhrim hakkında olan şeyler demektir. Erkeğin, dikişli, yahut yapıştırılmış elbise giymesi ve başını yahut yüzünü kapalı bulundurmasıve av avlaması gibi.