Osmanlı padişahlarından 16’sının halk ağzında veyahut tarih menbâlarında tekerrür etmiş lakâpları vardır. Kalan 20’si de lakâbsız olduğu için yalnız adı ile anılır: Birinci Osman’la Orhan Bey’in lakâbları (Gazi), Birinci Murad’ın (Hüdâvendigâr), Birinci Bâyazid’in (Yıldırım), Birinci Mehmed’in (Çelebi), İkinci Mehmed’in (Fâtih), İkinci Bâyazid’in (Veli), Birinci Selim’in (Yavuz) ve (Kadîm), Birinci Süleyman’ın (Kânunî), İkinci Selîm’in (Sarı), Üçüncü Mehmed’in (Eğri Fâtihi), İkinci Osman’ın (Genç), Dördüncü Murâd’ın (Bağdad Fâtihi), Dördüncü Mehmed’in (Avcı), Üçüncü Selim’in (Halîm) ve nihâyet İkinci Mahmûd’un lakâbı da (Adlî) dir.

* Osman Gazi’den İkinci Murâd’a kadar ilk altı hükümdar Bursa’da ve ondan sonrakiler de İstanbul’da medfundur. Yalnız son padişah altıncı Mehmed Vahîdeddin’in mezarı Şam’da ve son halîfe Abdülmecîd’in kabri de Medîne’dedir.

* Osmanlı tarihinde en çok yaşayan hükümdar 78 yaşında vefat etmiş  olan Orhan Gâzî en çok yaşayan ikinci pâdişâh da 75 sene 4 ay, 19 gün yaşadıktan sonra 76 yaşının içinde vefat eden olan İkinci Abdülhamîd’dir. En genç vefat eden pâdişâh da 17 sene, 6 ay, 18 gün yaşadıktan sonra 18 yaşının içinde şehîd edilmiş olan İkinci (Genç) Osman’dır;

* Cülûs yaşı bakımından en ihtiyâr pâdişâh 65 yaşında taht’a çıkmış olan Beşinci Mehmed Reşâd, en genci de 7 yaşında taht’a çıkan Dördüncü Mehmed’dir;

* Osmanlı tarihinde 16 hal’ va’kası vardır; ama 15 pâdişâh hal’ edilmiştir. Bunun sebebi, Birinci Mustafa’nın ikinci defa hal’ edilmiş olmasıdır. İkinci Murâd’la Üçüncü Ahmed’in hal’leri de “ferâgat” şeklindedir. Son pâdişâh Altıncı Mehmed Vahîdüddin’in hal’i ise saltanatın ilgâsından dolayıdır. Hilâfetin ilgâsı hakkındaki kanunda son hâlife Abdülmecîd’in de hal’ edilmiş olduğundan bahsedilmekte ise de, onun saltanat sıfatı olmadığı için yekûne dahil edilmesi doğru değildir;

* Osmanlı padişahlarından Murad-ı Hüdavendigâr harp meydanında şehid edilmiş, Fatih’le İkinci Bayezid zehirlenmiş, Genç Osman’la Üçüncü Selim ve Sultan Abdülaziz şehid edilmiş ve Sultan İbrahim’le Dördüncü Mustafa da hal’lerinden sonra fetva ile idam edilmişlerdir; 

hmed ve İkinci Mustafa harbe gitmiş, diğerlerinden bazıları ordu ile beraber hareket etmişlerse de harp meydanlarına gitmemişlerdir. Bu vaziyete göre fiilen harp etmiş Osmanlı padişahlarının mecmûu onbeşten ibârettir.

* Osmanlı tarihinde en uzun saltanat Kanunî’nin milâdî takvim hesâbı ile 45 sene, 11 ay, 7 gün süren devri ve en kısa saltanat da Beşinci Murâd’ın 93 günden ibâret saltanatıdır;

* Osmanlı İmparatorluğu’nun âzami genişleme nisbeti Dördüncü Mehmed devrine rastladığı gibi, küçülmeye başlaması da aynı devre rastlamaktadır.

* Osmanlı tarihinde yedi padişahın ölümü bir müddet gizli tutulmuştur. Bunun sebebi, vâlilikte tecrübe gören halefleri pâyitahta (başşehir) gelip tahta çıkıncaya kadar yeniçerilerin kargaşalık çıkarmalarına meydan bırakmamaktır. Bu yedi padişahtan Çelebi Sultan Mehmed’in ölümü 41 gün, İkinci Murâd’ın 12-16 gün, Fâtih’in 1 gün, Yavuz’un 9 gün, Kânûnî’nin 48 gün, İkinci Selîm’in 7 gün ve nihâyet Üçüncü Murâd’ın ölümü de 11 gün gizli tutulmuştur.

* Cülûs bahşîşi âdetine Birinci Abdülhamid devrinden itibaren nihayet verilmiştir.

* Türk hâkimiyeti Orhan Gazi devrinde Asya’dan Avrupa’ya, Yavuz devrinde Afrika’ya ve nihayet İkinci Selim devrindeki Sumatra seferinde de Okyanusya’ya dayanmıştır. Bu suretle Osmanlı İmparatorluğu azâmet devrinde dünyanın dört kıt’asına yayılmış demektir.

Fazilet