Bu mümkünlük okunan tesbihteki kısalıktan gelmektedir. Zira bir çok hadis kitabında bu hadisi şerif ifade edilirken;
سُبْحَانَ ٱللهِ وَٱلْحَمْدُ ِللهِ وَلاَ اِلٰهَ اِلاَّ ٱللهُ وَٱللهُ اَكْبَرُ
olan kısmı zikredilmiştir."وَلاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ اِلاَّ بِٱللهِ ٱلْعَلِىِّ ٱلْعَظِيمِ"
kısmının zikredilmediği hadisi şerifler fıkıh kitaplarında da mevcuttur. Bizim, böyle bir kısaltma yapmak haddimize değildir. Tabiki en makbulu, ve en güzeli hepsini söylemektir, ama gerek mübarek gecelerde, gerekse kandillerde, sıcak havalarda, cemaatin sıkılmaması için bu hadislere itibar ederek kısaltmalar yapılabiliyor.
Hatta kısa okuyanlar, kıyamda 15. de, diğer rükünlarda da 10. tesbihlerde tamamını, aralardaki tesbihlerde ise kısası ile iktifa ediyorlar.
Hadis-i Şerif şu şekilde:
İkrime, İbn Abbas r.a.’dan rivayeten demiştir ki : Rasulullah s.a.v Abdülmuttalib oğlu Abbas’a şöyle dedi :
“ Ey Abbas ! Ey Amcam ! Sana ( haber ) vereyim mi? Sana (haber) vereyim mi ? Sana ( haber ) vereyim mi? Sana, onu yaptığın takdirde ALLAH’ın o yaptığın şeyle ilki ve sonu, eskisi ve yenisi, bilerek ve bilmeyerek yapılanı, küçüğü ve büyüğü, gizlisi ve açığı olmak üzere on çeşit günahını bağışlayacağı bir şey öğreteyim mi ? ! Dört rek’at namaz kılarsın.Her rek’atında fatıha ve bir (zammi ) süre okursun.
Birinci rek’atte okumayı bitirince ayakta iken :
“ SübhanALLAHi ve’l hamdulillahi ve la ilahe illALLAHu vALLAHu ekber “
tesbihlerini 15 kere söylersin.
Sonra ruku’ya giderek ruku’dayken ( ruku tesbihatından sonra ) 10 kere bu sözlerin aynısını söylersin.
Sonra ruku’dan başını kaldırınca 10 kere ( rabbena ve leke’l-hamd dedikten sonra ) bu sözleri söylersin.
Sonra secdeye inerek 10 kere bunları (secde tesbihatından sonra) söylersin. Secdeden başını kaldırınca 10 kere bunları söylersin.
Sonra tekrar secdede bunları ( secde tesbihatından sonra ) söylersin.
Sonra secdeden başını kaldırınca ( kıyama kalkmadan önce istirahat oturuşunda ) bu sözlari 10 kere söylersin. Böylece her rek’atte 75 tesbih olmak üzere dört rek’atte ( toplam 300 olmak üzere ) bunun aynısını yaparsın.
Eğer tesbih namazını her gün bir kere kılmaya gücün yeterse kılıver. Şayet gücün yetmezse her hafta bir kere kıl. Eğer her hafta bir kere kılamazsan, senede bir kere kıl. Eğer onu da yapamazsan ömründe bari bir kere kıl. }
HADİSİN TAHRiCİ
1. Ebu Davud : (2) Namaz Kitabı, (303) Tesbih Namazı Babı (2/67-68. No:1297) İbn Abbas’tan.
2. İbn Mace : (5) Namaz Kitabı, (190) Tesbih Namazı Hakkında Gelen Şeyler Babı (1/442-443, No: 1386,1387) İbn ‘Abbas’dan.
3. Hakim el-Müstedrek : ( Tetavvu’ Namazı Kitabı (1 /463-464, No: 1192, 1193, 1194,1195 İbn Abbas’dan.
4. Beyhaki es-Sünenü ‘l-Kübra : (3/51-52) İbn Abbas’tan.
5. İbn Huzeyme es-Sahih : Tetavvu’ Namazları Babları, (526) Tesbih Namazı Babı (2/223-224, No:1216) İbn ‘Abbas’dan.
6. Taberani el-Mu ‘cemu ‘l-Kebir : (11/194-195, No.11622) İbn ‘Abbas’tan.
7. İbnİ Nasiruddin ed-Dımaşki : et-Tercih li Hadisi Salati ‘t-Tesbih (s.5-9) İbn Abbas’tan
8. Tirmizi : Namaz Babları, (350) Tesbih Namazı Hakkında Gelen Şeyler (2/350-35 1, No:482) Ebu Rafi’den.
9. İbnİ Nasiruddin ed-Dımaşki : A.g.e. (s. 10) Ebu Rafi’den.
10. Ebu Davud : (2) Namaz Kitabı, (303) Tesbih Namazı Babı (2/68-69, No:1298) Abdullah b. Amr’dan.
11. Hakim Müstedrek : ( Tetavvu Namazı Kitabı (1/464-465, No:1196) ibn Ömer’den. Hakim ve Zehebi bu vivayetin senedinin sahih olduğunu belirtiyorlar.
12. Munziri Terğib ve Terhib : (6) Nafile Namazlar Kitabı, (17) Tesbih Namazına Teşvik Babı ( bk. el-Elbani Sahihu‘t-Terğib, 1/424-426, No:677 İbni ‘Abbas’tan, No: 678 Ebu Rafi’den.
13. Tebrizi Mişkatu‘l-Mesabih : Namaz Kitabı, Tesbih Namazı (1/418-419, No:1328 İbnİ Abbas’tan, No: 1329 Ebu Rafi’den.
HADİSİN SIHHAT DURUMU
Bu hadis, sahih bir hadistir. Sahih olduğunu belirten alimlerden bazılan şunlardır :
Acurri, Ebu’l-Hasen el-Makdisi, Beyhaki, İbnu’l-Mübarek, İbnu’s-Seken, Nevevi, Tacu’s Subki, Munziri, Bulkini, İbn Nasuriddin ed-Dımaşki, İbn Hacer Askalani, Suyuti,Leknevi, Sindi, Zebidi, Tuhfetü’l Ahvezi sahibi el-Mübarekfüri, Mir’atü‘l-Mefatih sahibi el Mübarek Furi, Ahmed Şakir ve el-Elbani (son görüşlerinde). Bk. Casim ed-Devseri Risdletü ‘t-Tenkih li ma Cae fi Salati‘t-Tesbih (s. 64-70).
El - Elbani’nin eski görüşü için bk. Mişkatu‘l-Mefatih Tahki ki (1/418-419,No: 1328,1329).
Yeni görüşü için bk. Sahihu ‘l-Camiu’s-Sağir : 2/1314, No: 7937, Sahihu Süneni Ebi Davud (1/354-356, No:1297, 1298), Sahihu Süneni ‘t-Tirmizi (1/2 72, No:482), Sahihu Süneni İbn Mace (1/412-414, No:1146,1147), İbn Huzeyme’nin es-Sahih Tahkiki (2/223, 1216 nolu hadisin dipnotu).
Bir hatırlatma : Ebu Vehb (ölm.209h.) şöyle demiştir : Abdullah b. el-Mübarek’e (doğ. 11 8h., ölm. 181 h.) tesbih namazını sordum. 0 şöyle dedi : Tekbir getinr, sonra Sübhaneke’yi okur, sonra 15 kere : “ SübhanALLAHi ve’l hamdulillahi ve la ilahe illALLAHu vALLAHu ekber “ dersin. Sonra Euzu besmele çekerek ratiha’yı ve bir (zammi) süre okur, sonra 10 kere bu tesbihi söylersin.Daha sonra İbn Abbas ve Ebu Rafi’nin söylediklerine benzer bir keyfiyet zikreder.
Bu eseri Tirmizi, Namaz Babları, (350) Tesbih Namazı Hakkında Gelen Şeyler (2/348- 349. Ay. bk. Tuhfetü ‘l-Ahvezi 2/489-490, No:481) ve Hakim el-Müstedrek, ( Tetavvu’ Namazı Kitabı (1/465, No:1197) rivayet etmişlerdir. Bu rivayet Abdullah b. el-Mübarek’e kadar güvenilir raviler tarafından nakledilmiştir. Hakim, Zehebi ve başkaları bunu belirtmişlerdir.
Ancak dikkat edilecek olursa Abdullah b. el-Mübarek bunu Peygamber s.a.v’den rivayet etmemiştir. Yani merfü’ bir hadis değildir. Üstelik İbni ‘Abbas ve Ebu Rafi’nin merfü’ olarak Peygamber s.a.v den rivayet ettikleri hadiste zikredilen keyfiyete de muhaliftir. Normalde merfü’ olan olmayana, hele hele bir esere tercih edildiğine göre, merfü’ olanla olmayan arasında bir ihtilaf olması halinde merfü’ olanın olmayana, hele hele böyle bir esere muhakkak tercih edilmesi gerekir. Bu konuda ayrıntılı bilgi için bk. Münziri et-Terğib ve ‘t-Terhib (1/239), Beyhaki es-Sünenü ‘l-Kübra (3/52), el-Mübarekfuri Tuhfetü ‘l-Ahvezi (2/490-491), el-’Azim Abadi Avnu‘l-Ma‘bud (4/125-126), el-Elbani Sahihu‘t Terğib ve Terhib :1/424-426 , Sahihu Süneni Tirmizi : 1/271-272), Casim ed Devseri Risaletü‘t-Tenkih li ma Cae fi Salati‘t-Tesbi’h (s. 64-70).
Batuhan Alkan / incemeseleler.com