Günümüzde ticari işlemlerde güven amacı ile yapılan hava parası ve kaporanın islami izahı nedir?

Hava parası: bir dükkandan çıkan kimsenin veya dükkan sahibinin, o dükkanı kira ile tutandan aldığı bir paradır. Dükkanın raf, cam vs. masraflarına karşılık denir. Lakin o masraflardan çok olur. Bazen bir karşılığı da bulunmaz. Bunun cevazında ihtilaf olunmuştur. Elbahrurraik isimli fıkıh kitabının sahibi olan İbni Nüceym el eşbah vennezair isimli kitabında bunun caiz olduğunu söylemiştir. Dürrül muhtar isimli fıkıh kitabının 4. cilt 521.sayfada “cevaziyla fetva verilir” dedi.

Kapora: Alım satım muamelesinde müşteri paranın tamamını peşin vermediği zaman malın satılmış olduğu iyice kesinleşsin diye verilen bir miktar paradır.

İslam hukukuna göre alıcı ile satıcı “aldım, sattım” dedikleri zaman akit (sözleşme) tamamlanmış olur. Sebepsiz yere ne alan ne de satan tek taraflı cayamaz. Caiz değildir. Ancak satış esnasında söylenmeyen bir kusur olursa veya görmeden alırsa veya üç gün içinde cayabiliriz şartı konursa o zaman cayabilir. Eğer iki taraf anlaşarak cayarsa caiz olup buna ikale denir.

Müşteri sebepsiz cayar da malı almaz veya geri verir. Satan kişi de kabul etmeye mecbur kalırsa kaporayı geri vermesi lazımdır. Bu para helal değildir. (Ali efendi fetvaları – Hulasatül ecvibe c.2 s.191 – İslam da ticaret hukuku s.109)

F.A. / incemeseleler.com