بسم الله الرَّحْمٰنِ الرَّحِيـمِ
Âlemlerin Rabb’i Allah’a hamdolsun. Resûlüne, Âl ve Ashâb’ına salât ü selâm olsun
KURBAN: Kulluk
borcunu ödemek niyetiyle vakti içinde kurbanlık hayvanı kesmektir.
Müslüman, hür, mukîm ve dînen zengin sayılan erkek ve
kadına her sene kurban kesmek vâciptir.
Kurbandan maksat, dünyada vâcip olan borcun ödenmesi,
âhrette fazl-ı Îlâhî ile sevaba kavuşmaktır.
Kurbanı diri olarak hayra vermek veya kurban yerine
parasını sadaka vermek câiz değildir. Borcu ödenmez.
* * *
SEFERÎ İÇİN KURBAN
Seferde olan kimseye kurban vâcip değildir. Seyâhate çıkıp da “Kurbanı
falan yerde keserim,” diyenin kestiği kurban nâfile olur. münâsip olan, kurbanı
oturduğu yerde kesmektir. Sonra dilediği yere gider.
Hacılar da seferîdir. Hacc-ı Kıran ve hacc-ı temettû
yapanların kurbanları vâcip olarak orada teşekküren kesilir. Diğer hacıların
orada kesmesi, nâfile ve müstahap olur.
KURBANDA NİSÂB
Borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla 20 miskal (
Kurban kesmek için bu servette nemâ (çoğalmak) ve
üzerinden bir sene geçmek şart değildir. Bayramın üçüncü günü de nisâba mâlik
olsa kurban kesmek vâcip olur.
* * *
ASLÎ İHTİYAÇLAR
Oturacak
ev ve döşemesine yetecek eşya.
Binek,
(hayvan, bisiklet, motosiklet, otomobil vb.)
Bir
adet silâh.
İş
elbisesi, günlük elbise ve bayramlık olmak üzere üç kat giyecek.
Kendisine
ve bakımı üzerine vâcip olan kimselere bir sene yetecek nafaka.
Çift
sürmede kullanılan bir çift hayvan (at. Katır, manda öküz vb. veya bir traktör)
ile zirâat âletleri.
Sanatkârın
âletleri.
Her
eserden bir takım, kitaplar. (Okumasını bilmeyenlerin elinde bulunan kitaplar,
bu hükmün dışında olup kurban nisâbına dahildir.)
* * *
KURBANLIK HAYVANLAR
Kurban dört cins hayvandan olur. Koyun,
keçi, sığır ve deve. Manda sığır cinsine dahildir.
Şartları: ehlî, belirli bir yaşa
ulaşmış ve ayıpsız olmak lâzımdır.
Vahşî sığır, ehlîleştirilmiş olsa da,
kurban olmaz. Ehlî iken sonradan vahşîleşen kurban olur.
Devenin beş seneliği, sığır ve mandanın
iki seneliği, koyun ve keçinin bir seneliği kurban olur. altı ayını dolduran
kuzu, anası kadar gösterişli ise kurban olur. oğlak yaşını doldurmadıkça kurban
olmaz.
Koyun ve keçi ne kadar büyük olsa da
bir kişi için kurban olur. deve, sığır ve manda yedi kişiye kadar kurban
edilebilir. Yedi kişiden biri kurban, ikinci adak, üçüncü akîka, dördüncü Peygamberimize
veya üstazı, hocası, babası, vâlidesi
veya akrabasından biri için, beşinci Harem’de avlanma cezası için, altıncı
hediye, yedinci nâfile kurbana niyet etseler Hanefî mezhebince câizdir.
İçlerinden biri etlik veya ticâret için iştirak ederse veya hiç niyet etmezse,
hepsinin kurbanı hederdir. (kabul olunmaz.)
Kurbanı alamadan önce iştirak etmek
evlâ; sonradan iştirak mekruhtur.
Kurbana iştirak eden bütün ortakların
“Kurban, ibâdet ve sevabına” niyet etmeleri ve ortakların hisselerinin eşit
olması şarttır. (Mülteka)
*
* *
EFDAL OLAN KURBAN
Eti çok ve pahası yüksek olandır.
Gözleri, karnı, ayakları ve göğsü siyah
olan koyunu kurban etmek övülmüş ve ziyâdesiyle efdal görülmüştür.
Sığırın dişisi, koyun ve keçinin erkeği
efdaldir.
*
* *
KURBAN
EDİLMESİ CÂİZ
OLAN HAYVANLAR
Kurbanın boynuzlu, boynuzsuz, boynuzu
biraz kırık veya husyeleri buruk olması kurban edilmesine mânî değildir.
*
* *
KURBAN
EDİLMESİ CÂİZ
OLMAYAN HAYVANLAR
– Bir veya iki gözü
kör,
– Görme hassasının
çoğu gitmiş,
– Ayağı kırık,
– Kesileceği yere
yürüyemeyecek kadar topal,
– Ölüm hastası,
– Dilinin veya
kulağının veya burnunun veya kuyruğunun veya tenasül uzvunun çoğu kopmuş,
– Dilsiz doğmuş,
kulaksız doğmuş,
– Dişlerinin çoğu
dökülmüş,
– Meme uçlarının çoğu
kopmuş,
(Koyun
ve keçinin birer memesi, sığırın iki memesi kesilmişse)
– Zayıf ve uyuz,
– Kan işeyen.
Bu
gibi özürler bulunan hayvan kurban olmaz.
Yavrulaması
yakın olan hayvanı kesmek mekruhtur.
Eğer
kurban alındıktan sonra, böyle bir özür hâsıl olursa, zengin olan başkasının kurban
eder. Fakire kurban vâcip olmadığından alırken
dahî ayıplı olsa onu kesmesi kafidir.
* * *
Kurbanı kesmeden önce tüylerini
kırpmak, sütünden istifâde etmek mekruhtur. Tüylerini kırpmışsa, tasadduk eder.
Hayvanı kesileceği yere sürüyerek götürmek
mekruhtur.
Diri hayvanın bir uzvunu kesip yemek,
haramdır.
*
* *
KURBAN KESME VAKTİ
*Şehirlerde bayram namazından sonra;
göçebeler, köydekiler, yani bayram namazı kılmak vâcip olmayan yerde oturanlar şafak söktükten sonra
keserler.
*Kurbanı bayramın ilk günü kesmek
efdaldir. Gece kesmek mekruhtur.
*Kurban başka bir yerde (vekâleten kesilecek)se,
kurbanın kesildiği yerdeki vakte itibar edilir.
*Üst üste üç günün her birinde başka
başka kurban kesilebilir.
KURBANI KİM KESER?
*Erkek - kadın, elinden gelen kendi kesmeli... elinden gelmemek erkek
için ayıptır.
Kendisi kesemiyorsa, yanında bulunur, güzel niyet eder başkasına
kestirir. Kitap ehli olan Hıristiyan’a veya Yahûdi’ye kestirmek mekruhtur.
Peygamberimiz S.A.V., Vedâ Haccı’nda yüz deve kurban ettiler. Kendi
yaşları olan altmış üç adedini bizzat kesmişler, otuz yedisini Hz. Ali’ye kestirmiştir.
*Müslüman kadın, erkek, genç, yaşlı (bunamış da olsa), hayızlı, cünüp,
abraş (alaca hastalığı olan) kimselerin kestiği helâldir.
*Kitap ehli olan, dilsiz ve sünnetsiz olanların kestikleri mekruhtur.
*Dinsiz, Mecûsi, puta tapan, mürted, cebriye, İncil’i kasten değiştiren
Hıristiyan, Besmeleyi kasten terk eden kimselerin kestiği helâl olmaz.
* * *
İKİ KİMSE YANLIŞLIKLA BİRBİ
RİNİN KURBANINI KESSE
Kesilen hayvan kesenin kurbanı olmak üzere câizdir. tazmin icâp etmez.
Eğer mevcut iseler her biri kestiği kurbanı alır, yenmesine mânî hal yoksa,
helallaşırlar. Eğer aralarında ihtilâf olursa, her biri diğerine etin kıymetini
öder. Para artarsa tasadduk edilir.
Bir kimse başkasına âit kurbanı izinsiz olarak kesse ve kendisi için niyet
etse, kurban sâhibine âit olur.
* * *
KURBAN KESME USÛLÜ
Koyun, keçi, ve sığır eziyet vermeden sol tarafı üzerine kıbleye karşı
yatırılır. Ayaklarından üçü bağlanır, üstte kalan sağ arka bacağı bağlanmaz.
Sığırın dört ayağını da bağlamakta beis yoktur.
Deve ayakta iken kurban edilir. Sol ön ayağını bağlayarak yıkmak da
câizdir.
A–Niyet:
Kurban kesen:
“Yâ Rabb’î, niyet eyledim rızâ-i
şerifin için kurban kesmeye...
Şu vücûdum çok kabahat ve günahlar işledi.
Bunu sana kurban etmem lâzım. Lâkin sen haram kıldın. Bu günahkâr vücûduma
bedel olmak üzere bu kurbanı kesiyorum. Kabul buyur,” diye niyet eder.
Kurban vekâleten kesilecekse, vekil olan, “Sahibinin niyetine” diye niyetlenir.
Bir kimse kendisine bırakılan kurbanı sahibinin izni olmadan kesse,
bunu ödemesi icap etmediği gibi, sahibinden de kurban borcu düşer. Çünkü buna
delâlet yoluyla izin verilmiştir. (Büyük İslâm İlmihâli)
Kurban, üç tekbir getirip “Bismillâhi
Allahü Ekber” diyerek kesilir.
B-Kurban Kesmek:
*Boğazın iki tarafındaki “vedec” denilen iki büyük damarla, nefes ve
yemek içmek borusunu kesmektir.
Bu dördün üçü kesilse hayvan helâl olur. (Mülteka)
Kezâ, yemek ve nefes boruları kesilse ve şah damarlarının ekserîsi de
kesilmiş olsa, helâldir.
* Bıçak bilemeyi ve boğazlamayı başka bir hayvana göstermek mekruhtur. (Dürrü Muhtar)
*Bıçak kesmezse, hayvan yaralı beklerken bilemek haramdır. (Vahdetî)
*Kör bıçakla kesmeye uğraşmak, hemen murdar iliği kesmek, ensesinden
kesmek, hayvanı lüzumsuz incitmek, canı çıkmadan yüzmeye başlamak veya kelleyi
gövdeden ayırmak, hayvanı kıbleye çevirmeden kesmek mekruhtur.
*Kesilmeden ölen hayvan murdar olduğu gibi, boğulan, başı koparılan,
beynine tokmak vurarak öldürülen, veya kulak tozuna şiş saplanarak öldürülen hayvanlar
da murdardır.
Bir yerden yuvarlanan veya bir hayvanla süsleşerek veya kurt parçalayarak
ölen hayvan murdar olur. ölmeden yetişip kesilmedikçe yenmez.
Hasta hayvan kesildiğinde hareket eder yahut kan akarsa yenir. Bu iki
alâmetten biri olmaz ve keserken canlı olduğu bilinmezse yenmez.
Kurban murdar olunca eti yenmez, kurban borcu da ödenmiş olmaz.
Alınan kurban, kesilmeden ölürse, zengin
tekrar alıp keser. Fakirse lâzım gelmez.
* * *
KURBAN KAYBOLUR VEYA ÇALINIRSA?
Yerine başkası kesildikten sonra da bulunsa, fakir onu da keser. Çünkü
nâfile kendisine vâcip olmuştur. Zenginse, kestiği kurban yeter.
* * *
KURBANDAN CANLI YAVRU ÇIKARSA?
O da kesilip yenir. Ölü çıkarsa yenmez.
* * *
KURBAN, GÜNÜNDE KESİLMEZSE?
Vâcip olan veya nezir edilen kurban, vakti içinde kesilmez de, elde kalır,
günü geçerse, aynen ve tamamen tasadduk edilir. Ölmüşse, kıymeti tasadduk
edilir, gelecek seneye bırakılmaz.
* * *
KURBAN KESİLDİKTEN SONRA
İki rekât teşekkür namazı kılınır. Fatihadan sonra, birinci rekâtta
İnnâ A’taynâ, ikincide, İhlâs-ı Şerif okunur.
* * *
KURBAN KESEMEYENLERİN İBÂDETİ
Mâlî durumu kurban kesmeye müsâit olmayanlar, Bayramın birinci günü
öğleden sonra iki rekâtta selâm vererek altı rekât namaz kılar.
Niyet:
“Yâ Rabb’î, âciz kulun kurban
kesemedi. Şu vücûdumu huzurunda yere sererek kurban ediyorum. Beni de kurban
kesenlerden eyle!”
Birinci rekâtta: 1 Fâtiha, 1
İhlâs-ı Şerif
İkinci de: 1 Fâtiha, 1 İnnâ
A’taynâ
Üçüncü de: 1 Fâtiha, 1 Kul
Yâ eyyühel kâfirûn
Dördüncü de: 1 Fâtiha, 1
İhlâs-ı Şerif
Beşinci de: 1 Fâtiha, 1
Felâk sûresi
Altıncı da: 1 Fâtiha, 1 Nâs Sûresi okunur.
* * *
KURBANIN ORTAKLAR
ARASINDA TAKSİMİ
Ortak kurbanın etini tahmînî olarak, göz kararı ile taksim etmek câiz
değildir; taksim, mutlaka tartarak yapılmalı; helâlleşmek kâfi gelmez. (Zâhire)
Etle beraber derisi, ayakları, başı, ciğeri, yağları, hülâsa her çeşit
uzvundan eşit seviyede paylaşılırsa, tahmînî olarak taksim câiz olur. (Kadıhan)
Ortaklar eti taksim etmeden pişirip yiyebilirler.
* * *
KURBANIN ETİ
Nezir dışında, kesilen kurban etinden sahibi zengin de olsa, yiyebileceği
gibi, fakir olmayanlara da yedirip dağıtabilir. (Büyük İslâm İlmihâli, S. 419, Madde 27)
Kurbanın eti üçe taksim edilerek bir kısmını çoluk çocuğu ile yer, bir
kısmı eşe dosta yedirilir veya dağıtılır, bir kısmı da fakirlere verilir.
Âilesi kalabalık olup fazla varlıklı olmayanların tasadduk etmeyip çoluk
çocuğuna yedirmesi müstahaptır. (Hülâsa)
Bu hükümler, avama göredir. Havas, kestikleri kurbanın etinden sadece
iftar eder, kalan kısmı sadaka olarak dağıtırlar.
Bir görüşe göre de fakir, kestiği kurbanın etinden yiyemez; tahrîmen
mekruhtur. Bazı âlimler “Nezir gibidir” dediler. (Büyük İslâm İlmihali, S.419, Madde 27)
Bazı âlimler “Diliyle nezir etmedikçe yer” dediler. (Hülâsa)
Kurban ortaklarından biri kazaya, biri edâya niyet etse, yenmez
tasadduk edilir. (İbni
Âbidîn)
Kurban eti satılmaz.
* * *
KURBANIN YENMEYEN YERLERİ
1-Kesildiğinde akan kan,
2-Tenâsül uzuvları,
3-Yumurtaları,
4-İdrar kesesi,
5-Öd kesesi,
6-Bezeler.
* * *
KURBAN DERİSİ
Deri aynen hayra verildiği gibi, satılıp parası da verilebilir.
En üstünü Dinimizin gelişip
yayılması için vermektir.
Seccâde, dağarcık veya evde kullanılan demirbaş eşya yapılabilir, veya
bir şeyle değiştirilebilir, denilmiş.
Yenen içilen bir şeyle değiştirilemez.
Kurban eti ve derisi, kesen kimseye emeği karşılığı olarak verilmez.
Satılıp parası alınmaz.
Aksi halde bedeli tasadduk edilir.
* * *
AKÎKA KURBANI
Yeni doğan çocuk için Cenâb-ı Hakk’a teşekküren kesilendir.
Bu kurban, çocuğun doğumundan bulûğuna kadar kesilebilir. Doğumun
yedinci gününde kesmek efdaldir. O gün çocuğun başı tıraş edilip saçları
ağırlığınca altın veya gümüş sadaka edilir.
Akîka kurbanı etinden sâhibi de, başkaları da yiyebilir. (Büyük İslâm İlmihali, S.
421)
* * *
ÖLMÜŞLER İÇİN KESİLEN KURBAN
Bir kimse kendi malından sevabını ölmüşlerine bağışlamak üzere kurban
kesebilir. Bunu, diğer kurbanlar gibi bayram günlerinde kesmek vâciptir.
Mevtâ için kesilen kurban etinden sâhibi yiyebilir, fakat, mîras bırakanın
emriyle ona kesilen kurban eti tamamen tasadduk edilir.